សករាជ-សតវត្ស-ទសវត្ស

សករាជ-សតវត្ស-ទសវត្ស
ក្នុងអត្ថបទប្រវត្ដិវិទ្យាគេតែងជួបប្រទះនូវពាក្យសករាជ សតវត្ស និង​ទសរត្ស​។ ដូចនេះ ដើម្បីងាយស្រួល ក្នុងការរៀន ប្រវត្ដិវិទ្យា គេគប្បីយល់ច្បាស់លាស់នូវ ន័យនៃពាក្យទាំងនេះ ជាមុនសិន។

សករាជ
សករាជមានពាក្យ ស័កៈ និង​រាជ។ ស័កៈមានន័យថា កាលសម័យ ការរាប់លំដាប់ឆ្នាំ។ រាជមានន័យថា ស្ដេច
ឬអច្ឆរិយបុគ្គល។ សករាជមានន័យថា ការរាប់ថ្ងៃ ខែ ឆ្នាំ ឬយកត្រឹមតែឆ្នាំរៀងមក ពីថ្ងៃឬខែ ឬឆ្នាំ ដែលបុគ្គលអស្ចារ្យ
ឬហេតុអស្ចារ្យ ណាមួយ ដែលជនានុជន​បានកត់ត្រាទុក។ នៅក្នុងកំរងអត្ថបទប្រវត្ដិវិទ្យាប្រទេសកម្ពុជា គេឃើញមានពាក្យ ពុទ្ឋសករាជ ​និងគ្រឹស្ដសករាជ។

ក) ពុទ្ឋសករាជ (ពស)
គឺជាការរាប់ឆ្នាំពីឆ្នាំដែលព្រះពុទ្ឋទ្រង់ចូលនិព្វាន។
ឧទាហរណ៍ៈ ព្រះសក្យមុនីចេតីយដែលស្ថិតនៅមុខស្ថានីយរថភ្លើងក្រុងភ្នំពេញបានកសាងឡើងក្នុងពស២៥០០។

ខ) គ្រឹស្ដសករាជ(គស)
គឺជាការរាប់ឆ្នាំរៀងពីឆ្នាំកណើតរបស់ព្រះយេស៊ូគ្រឹស្ដ។
ឧទាហរណ៍ៈ ប្រាសាទអង្គវត្ដបានកសាងឡើង​ក្នុងគ,ស ១១១៣។

សតវត្ស
សតវត្ស គឺរយៈពេល១០០ឆ្នាំ។របៀបប្រើសតវត្ស មានដូចតទៅ៖
-ពីឆ្នាំទី០១ ដល់ឆ្នាំទី១០០នៃគ,ស គេថាសតវត្សទី១នៃគ,ស
-ពីឆ្នាំទី១០១ ដល់ឆ្នាំទី២០០នៃគ,ស គេថាសតវត្សទី២នៃគ,ស
សតវត្សទី២០នៃគ,សគឺឆ្នាំ(១៩០១-២០០០)

ទសវត្ស
ទសវត្សគឺរយៈពេល១០ឆ្នាំ។ គេប្រើទសវត្សកើម្បីកំនត់ព្រឹត្ដិការណ៍អ្វីមួយដែលមានរយៈពេលខ្លីជាងសតវត្ស។
ឧទាហារណ៍ៈ ក្នុងទសវត្សឆ្នាំ៧០(គិតពីឆ្នាំ១៩៧០-១៩៧៩)ប្រជាជនកម្ពុជាមានការរងទុក្ខវេទនាជាទីបំផុត។

Posted in: Khmer histories